Berna Kamoen neemt afscheid van haar drukkerij

GRAVE | 18 oktober 2024 | Gezien in Arenalokaal

Door Freddy Klooté

GRAVE – Een wand vol apparaten. Of één grote machine? Het ziet er allemaal spannend uit in de ruimte waar hard gewerkt wordt aan de realisatie van een boek. Het gaat me eerlijk gezegd boven de pet, maar het lijkt wel een tovermachine waar schitterende eindproducten uitkomen. Berna Kamoen lacht, de machines stoppen en samen met haar opvolger Roelof Worst komen koffie en verhalen op en over tafel.

Drukkerij Kamoen, gelegen op een schitterende locatie, niet ver van de brug die Grave met de rest van Nederland verbindt. Veertig jaar werken in de drukkerij Kamoen heeft Berna er opzitten. Veertig jaar, samen met haar man Johan, die in maart 2021 haar plotseling ontviel. Het was niet de eerste klap die Berna moest overwinnen. In 1989 raakten Johan en hun twee dochters betrokken bij een ongeval. De gevolgen waren rampzalig. Hun oudste dochter overleed, Johan en de jongste dochter raakten zwaar gewond. Een gitzwarte tijd brak aan. “Ik stond er ineens alleen voor”. Na maanden kwam Johan weer thuis, maar werken in de drukkerij zat er voor hem niet meer in. Berna was en is een sterke vrouw en zette het bedrijf voort. Acht jaar geleden werd omgeschakeld van drukpers naar digitaal. Een goede gok, want digitaal werd de nieuwe norm.

Berna is 66 jaar geleden geboren in Nijmegen. Na het VO INAS ging ze in de gezinszorg werken. Op een dag ontmoette ze Johan Kamoen. Op het voetbalveld van Blauw-Wit. Zowat de hele familie van Johan voetbalde daar. Het was er gezellig, Johan en Berna keken steeds vaker in elkaars ogen dan naar de bal en in 1977 trouwden ze.

Veertig jaar lief en leed

Berna werd ook lid van de voetbalclub en ging in de sponsorclub van Blauw-Wit. Natuurlijk samen met Johan. Berna: “Maar we konden geen huis vinden in Nijmegen. Overal gekeken en zo kwamen we in de Stadhouderslaan in Grave terecht. En daar woon ik nog steeds. We bleven wel in Nijmegen werken. Johan op de drukkerij van de gemeente en ik in de zorg. In 1984 begon Johan in het schuurtje achter ons huis. Het bedrijfje groeide en groeide. Dus er werd een grotere ruimte gezocht. Die vonden we aan het industrieterrein aan de Koninginnedijk. Daar heeft Johan 32 jaar lang gewerkt. En weer met succes. Door de komst van de kinderen was ik gestopt. In 2016 zijn we met de drukkerij verhuisd naar de prachtige locatie aan de Rijksweg in de Arnoud van Gelderweg.

En ook daar liep alles gesmeerd. Tot 2021, toen Johan plotseling onwel werd en overleed. De klap was enorm. Maar ik moest verder”. Het is even stil in de ruimte. Berna haalt diep adem, zoals ze al eerder heeft gedaan en gaat verder. “Johan en ik waren niet alleen met onze drukkerij bezig, maar hadden onze liefde voor het voetbal in Grave ook jaren gedeeld. Johan was eerst fotograaf van GVV’57 en later heeft hij nog foto’s gemaakt van de bouw van het schitterende sportpark van EGS’20. De voltooide nieuwe accommodatie heeft hij jammer genoeg nooit mogen meemaken”.

Berna: “De drukkerij heb ik alleen voortgezet. We verzorgen alle drukwerk die je maar kunt bedenken.: briefpapier, enveloppes, kaarten, brochures, flyers, tot hele boeken. In 2020 kwam Roelof Worst ons team versterken. Na de dood van Johan was hij mijn steun en toeverlaat in de drukkerij. Een vakman ook. Logisch dat hij, nu ik eind oktober met pensioen ga, mijn opvolger in het bedrijf wordt”. Roelof: “Het is een bedrijf met onbegrensde mogelijkheden. Als we een opdracht krijgen die we zelf niet kunnen, dan vinden we er wel een partner voor”.

Berna en de vrije tijd
“Ik krijg nu nog meer tijd voor mijn tweede leven: EGS’20. Hoeveel uur ik daar per week doorbreng weet ik niet, maar het zijn er veel. Ik zit in de sponsorcommissie, de kledingcommissie, de wasgroep en help, indien nodig, ook met veel plezier achter de bar of met opruimen. Natuurlijk sla ik geen wedstrijd van het eerste over. Uit of thuis, ik ben er altijd bij. Het is echt mijn cluppie en daar heb ik echt alles voor over. Nou ja, veel”, lacht Berna Kamoen.

Ze kijkt echt uit naar haar pensioen. Na een leven vol hard werken, met ups en downs, krijgt ze nog meer tijd voor haar hobby’s: “Ik ga graag fietsen met mijn zus Willy. Dan doen we aan knooppunten fietsen. Met de auto ergens naar toe en vanaf daar een leuke route fietsen. Met een hapje en een drankje onderweg. Ik wandel ook graag met onze vriendinnengroep. Daar is even een pauze in gekomen wegens een knieoperatie. Dat is elke woensdagavond. Na de wandeling gaan we gezellig nog iets drinken in “Oud Grave”. En de drukkerij? “Ik zal vast nog wel eens een kopje koffie komen drinken”. “Haha”, lacht Roelof. “Wel eens?”

Eerder in het nieuws:

2024-prijswinnaars-graafse-kerst-expo
grave-oogvoordestreek-artikel
collage-web-graafse-kerst-expo
Kerststallen speurtocht Grave
kerstshopping koopzondag in Grave
Feestmaand bij de Bakkers Lamers
Victoriaanse dames tijdens Graafs Winterfestijn
De Graafse KERST-EXPO, Zo gek als 'n deur